Bag Less Day and Anandayi Shanivar 2025: A Joyful Change in School Life

Bag Less Day and Anandayi Shanivar 2025: A Joyful Change in School Life

 Bag Less Day and Anandayi Shanivar 2025: A Joyful Change in School Life
Education is no longer just about books—it’s about experiences. With this progressive thought, many schools across India, including Gujarat, have adopted unique initiatives like “Bag Less Day” and “Anandayi Shanivar” (Joyful Saturdays). These student-friendly programs are transforming the traditional classroom environment into a more engaging, creative, and fun space.

In this article, we’ll explore the meaning, purpose, activities, and benefits of Bag Less Day and Anandayi Shanivar, and why these programs are gaining popularity in 2025.


 What is Bag Less Day?

Bag Less Day is an initiative where students attend school without carrying their usual school bags. Instead of following the regular academic timetable, the day is filled with interactive, practical, and creative learning experiences.
 Objective of Bag Less Day:Reduce physical burden of heavy school bags
Encourage experiential and joyful learning
Promote life skills and soft skills
Help students develop creativity and curiosity
 What is Anandayi Shanivar?

Anandayi Shanivar (Joyful Saturday) is observed every Saturday or alternate Saturdays in many government and private schools. It’s a day dedicated to non-academic, fun-based learning activities like:Art and craft
Music and dance
Sports and games
Storytelling and dramatics
Cleanliness drives
Yoga and meditation
 Purpose of Anandayi Shanivar:Break the monotony of traditional classroom teaching
Help students explore their talents
Promote holistic development
Build a stress-free and inclusive school environment
 Alignment with NEP 2020

Both Bag Less Day and Anandayi Shanivar are inspired by the New Education Policy (NEP) 2020, which encourages competency-based learning and reducing rote memorization.

NEP recommends:“Bagless days should be introduced throughout the school year for various types of enrichment activities involving arts, quizzes, sports, and vocational skills.”
Saturdays should be used for enrichment and creative sessions rather than academics.

This shift promotes well-rounded development in students.
 Popular Activities on Bag Less Day and Anandayi Shanivar

Here are some exciting activities commonly conducted:
ActivityDescription Art & Drawing Wall painting, paper craft, poster making
 Drama & Role-play Enact historical scenes, social messages
 Outdoor Games Kabaddi, Kho-kho, Cricket, Yoga sessions
 Storytelling Reading sessions, folk tales, moral stories
 Quiz Competitions Current affairs, general knowledge
 Cooking Without Fire Sandwich making, fruit salad
 Cleanliness Drive Swachh Bharat activities, campus cleaning



 Tip: Schools often share photos of these events on their official websites and social media pages to keep parents involved and inspired.
 Benefits of Bag Less Day and Anandayi Shanivar
 Physical HealthReduces back strain from heavy bags
Encourages movement and physical activity
 Mental Well-beingStress-free, happy learning environment
Builds confidence and social skills
 Academic EnrichmentEnhances critical thinking and creativity
Real-life learning through practical engagement
 Social DevelopmentImproves teamwork, communication, and empathy
Instills discipline and responsibility
 States and Schools Promoting These Programs

Several Indian states like Gujarat, Maharashtra, Delhi, and Karnataka have embraced this idea. The Gujarat Education Department has implemented Anandayi Shanivar across many schools, supported by Gujarat Council of School Education (GCSE).

Many CBSE, ICSE, and private schools also observe Bag Less Days monthly or quarterly.
 Suggested Calendar for Schools (2025)
MonthBag Less DayAnandayi ShanivarJuly 2025 2nd Friday Every Saturday
August 2025 3rd Thursday Every Alternate Saturday
September 2025 1st Monday Every Saturday
October 2025 Before Diwali break Every Alternate Saturday
November 2025 Post-vacation welcome day Every Saturday
December 2025 Christmas activity day Every Saturday



 Schools are encouraged to customize the schedule based on their local calendar and student needs.
 How Parents Can ParticipateEncourage children to attend Bag Less Day with enthusiasm
Share ideas for creative activities
Help with costumes, snacks, or resources
Attend open house events or exhibitions

Parental involvement enhances the overall experience and builds community-school connection.
 Conclusion
Bag Less Day and Anandayi Shanivar are more than just fun—they’re future-ready! These initiatives help students enjoy learning while building essential life skills.
As we move forward with the goals of NEP 2020 and holistic education, such reforms must be appreciated, implemented, and scaled across all schools in India.

Let every child experience the joy of learning—not just from books but from life itself.
 FAQs on Bag Less Day and Anandayi Shanivar

Q.1: How often should Bag Less Day be observed?
Ans: At least once a month, but schools can increase frequency as per their convenience.

Q.2: Can Bag Less Day be merged with Anandayi Shanivar?
Ans: Yes! Many schools celebrate both on the same day for maximum student engagement.

Q.3: Do students learn anything useful on Bag Less Day?
Ans: Yes, students develop real-world skills like teamwork, problem-solving, creativity, and confidence.

Q.4: Are teachers trained for these activities?
Ans: Most schools provide basic orientation or workshops to help teachers organize joyful learning sessions.

બેગલેસ ડે (Bagless Day) અને આનંદદાયી શનિવાર (Joyful Saturday) એ બાળકોના સર્વાંગી વિકાસ માટે શિક્ષણ વિભાગ દ્વારા શરૂ કરાયેલા ઉત્તમ પ્રયાસો છે. આ દિવસે બાળકો દફતરના ભાર વિના શાળાએ આવે છે અને આનંદમય વાતાવરણમાં વિવિધ પ્રવૃત્તિઓ દ્વારા શીખે છે. અહીં આ દિવસો માટે કરી શકાય તેવી પ્રવૃત્તિઓની વિગતવાર જાણકારી આપેલી છે:
બેગલેસ ડે અને આનંદદાયી શનિવાર માટેની પ્રવૃત્તિઓ
આ પ્રવૃત્તિઓનું મુખ્ય ધ્યેય બાળકોને પુસ્તકિયા જ્ઞાન ઉપરાંત વ્યવહારિક કૌશલ્યો, જીવન કૌશલ્યો (Life Skills), અને સામાજિક મૂલ્યો શીખવવાનું છે, જેથી તેમનો શારીરિક, માનસિક, સામાજિક અને ભાવાત્મક વિકાસ થાય.
૧. રમત-ગમત અને શારીરિક પ્રવૃત્તિઓ
બાળકોની શારીરિક તંદુરસ્તી અને ઉર્જાને યોગ્ય દિશા આપવા માટે આ પ્રવૃત્તિઓ ખૂબ જ જરૂરી છે:
* પારંપરિક રમતો: કબડ્ડી, ખો-ખો, લંગડી, આંબલી-પીપળી, સાત તાલી, ગીલી-દંડા જેવી રમતો રમાડી શકાય. આ રમતો બાળકોને શારીરિક રીતે સક્રિય રાખવાની સાથે સાથે ટીમ વર્ક અને રમતગમતના નિયમો પણ શીખવે છે.
* યોગ અને પ્રાણાયામ: બાળકોને સરળ યોગાસનો અને પ્રાણાયામ શીખવી શકાય. આનાથી તેમની એકાગ્રતા વધે છે અને શરીર સ્વસ્થ રહે છે.
* એરોબિક્સ/ઝુમ્બા: સંગીતના તાલે એરોબિક્સ કે ઝુમ્બા જેવી કસરતો કરાવી શકાય. આનાથી બાળકોને મજા આવે છે અને તેમનો શારીરિક વ્યાયામ પણ થાય છે.
* સાયકલિંગ: જો શાળામાં પૂરતી જગ્યા હોય, તો સાયકલિંગ જેવી પ્રવૃત્તિ કરાવી શકાય.
* સ્પોટ જમ્પિંગ/હર્ડલ રેસ: નાની અવરોધો પાર કરવાની કે જગ્યા પર કૂદવાની રમતો.
૨. કલા અને સર્જનાત્મક પ્રવૃત્તિઓ
આ પ્રવૃત્તિઓ બાળકોની કલ્પનાશક્તિ અને સર્જનાત્મકતાને પ્રોત્સાહન આપે છે:
* ચિત્રકામ અને રંગપૂરણી: મુક્ત ચિત્રકામ, થીમ આધારિત ચિત્રકામ કે રંગપૂરણી સ્પર્ધાઓનું આયોજન કરી શકાય.
* માટીકામ: માટીમાંથી વિવિધ આકારો, રમકડાં કે સુશોભનની વસ્તુઓ બનાવવી. આનાથી બાળકોની સૂક્ષ્મ મોટર કૌશલ્યનો વિકાસ થાય છે.
* ઓરિગામિ (કાગળકામ): કાગળમાંથી વિવિધ પશુ-પક્ષીઓ, ફૂલો કે અન્ય આકારો બનાવતા શીખવવું.
* વેસ્ટમાંથી બેસ્ટ: નકામી વસ્તુઓ જેવી કે પ્લાસ્ટિક બોટલ, જૂના કપડાં, ન્યૂઝપેપર, કાર્ડબોર્ડ વગેરેનો ઉપયોગ કરીને કલાત્મક વસ્તુઓ બનાવવી. આનાથી બાળકોમાં રિસાયક્લિંગનો વિચાર આવે છે.
* મેંદી ડિઝાઇન: છોકરીઓ માટે મેંદી ડિઝાઇન શીખવવાની પ્રવૃત્તિ.
* વાલ પેઇન્ટિંગ: શાળાની દિવાલો પર બાળકો દ્વારા ચિત્રકામ કરાવવું, જેથી શાળાનું સૌંદર્ય પણ વધે.
૩. શૈક્ષણિક અને જ્ઞાનવર્ધક પ્રવૃત્તિઓ
આ પ્રવૃત્તિઓ દ્વારા બાળકોને રમત-રમતમા જ્ઞાન પ્રાપ્ત થાય છે:
* વિજ્ઞાનના પ્રયોગો: સરળ અને સુરક્ષિત વિજ્ઞાનના પ્રયોગો જેવા કે તરતી-ડૂબતી વસ્તુઓ, જ્વાળામુખીનો મોડેલ, મેઘધનુષ્ય બનાવવું, ચુંબકના પ્રયોગો વગેરે.
* ગણિતની રમતો: અંકોની ઓળખ, સંખ્યા જ્ઞાન, સરળ સરવાળા-બાદબાકી શીખવવા માટેની રમતો, સુડોકુ કે પઝલ્સ.
* શબ્દભંડોળની રમતો: ક્રોસવર્ડ પઝલ્સ, શબ્દ અંત્યાક્ષરી, શબ્દ બનાવવાની રમતો વગેરે.
* વાર્તા કથન અને નાટક: બાળકોને વાર્તા કહેવા પ્રોત્સાહિત કરવા, નાના નાટકો કે રોલ પ્લે કરાવવા. આનાથી તેમની ભાષા કૌશલ્ય, અભિવ્યક્તિ અને આત્મવિશ્વાસ વધે છે.
* ક્વિઝ સ્પર્ધા: સામાન્ય જ્ઞાન, વિજ્ઞાન, ઇતિહાસ કે વર્તમાન પ્રવાહો પર આધારિત ક્વિઝ સ્પર્ધા.
* બુક રીડિંગ કોર્નર: વિવિધ બાળ પુસ્તકો, વાર્તા પુસ્તકો, જ્ઞાનવર્ધક પુસ્તકોનો સંગ્રહ કરીને બાળકોને વાંચન માટે પ્રોત્સાહિત કરવા.
૪. જીવન કૌશલ્યો (Life Skills) અને સામાજિક પ્રવૃત્તિઓ
આ પ્રવૃત્તિઓ બાળકોને જીવનમાં ઉપયોગી થાય તેવા કૌશલ્યો શીખવે છે:
* પ્રાથમિક સારવાર (First Aid): નાની ઇજાઓ જેવી કે ઘા, ઉઝરડા, મચકોડ માટે પ્રાથમિક સારવાર કેવી રીતે કરવી તેનું પ્રાયોગિક જ્ઞાન આપવું.
* વ્યક્તિગત સ્વચ્છતા: હાથ ધોવાની સાચી રીત, દાંત સાફ રાખવા, નખ કાપવા, સ્વચ્છ કપડાં પહેરવા વગેરે વિશે સમજાવવું અને તેનું પાલન કરાવવું.
* નાણાકીય સાક્ષરતા: પૈસાનું મહત્વ, બચત કેવી રીતે કરવી, ખર્ચનું આયોજન કેવી રીતે કરવું તેની પ્રાથમિક સમજ આપવી.
* બાગકામ: શાળાના બગીચામાં છોડ વાવવા, પાણી આપવું અને તેમની સંભાળ રાખવી. આનાથી પર્યાવરણ પ્રત્યે જાગૃતિ આવે છે.
* રસોઈ કૌશલ્ય (સલામત): આગ વગર બનતા નાસ્તા જેમ કે સેન્ડવિચ, સલાડ, શરબત બનાવતા શીખવવું.
* હાઉસહોલ્ડ મેનેજમેન્ટ: પોતાના રૂમની સફાઈ, પુસ્તકો ગોઠવવા, કપડાં ફોલ્ડ કરવા જેવી નાની નાની ઘરેલું પ્રવૃત્તિઓ શીખવવી.
* સામાજિક સેવા: શાળાના પરિસરની સફાઈ, વૃક્ષારોપણ જેવા કાર્યોમાં બાળકોને સામેલ કરવા.
* ટ્રાફિક નિયમો: ટ્રાફિકના મૂળભૂત નિયમો વિશે જાણકારી આપવી.
૫. સંગીત, નૃત્ય અને અભિનય
આ પ્રવૃત્તિઓ બાળકોની સુષુપ્ત પ્રતિભાઓને બહાર લાવવામાં મદદ કરે છે:
* સમૂહ ગાન: દેશભક્તિ ગીતો, બાળગીતો કે ભજનોનું સમૂહ ગાન કરાવવું.
* નૃત્ય: લોકનૃત્યો, મુક્ત નૃત્ય કે કોઈ થીમ આધારિત નૃત્યની પ્રેક્ટિસ કરાવવી.
* ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટ વગાડવું: જો શાળામાં સંગીત શિક્ષક હોય તો વાદ્યો વગાડતા શીખવવું.
* એકાંકી નાટકો/સ્વગતોક્તિ: બાળકોને નાના નાટકો કે એકપાત્રીય અભિનય (સ્વગતોક્તિ) રજૂ કરવા પ્રોત્સાહિત કરવા.
૬. મુલાકાતો અને ક્ષેત્રીય પ્રવાસ (Field Trips)
શક્ય હોય તો, બાળકોને શાળાની બહારના વાતાવરણનો અનુભવ કરાવવા માટે:
* સ્થાનિક બજારની મુલાકાત: શાકભાજી, ફળો કે અન્ય વસ્તુઓની ઓળખ અને ખરીદ-વેચાણ પ્રક્રિયા સમજાવવા.
* પોસ્ટ ઓફિસ/બેંકની મુલાકાત: ત્યાંની કાર્યપ્રણાલી સમજાવવા.
* બાગ-બગીચા કે ખેતરની મુલાકાત: પ્રકૃતિ અને ખેતી વિશે જાણકારી આપવા.
* પોલીસ સ્ટેશન/ફાયર સ્ટેશનની મુલાકાત: સુરક્ષા વ્યવસ્થા વિશે જાણકારી આપવા.
આ પ્રવૃત્તિઓનું આયોજન કરતી વખતે બાળકોની ઉંમર, રસ-રુચિ અને શાળાના સંસાધનોને ધ્યાનમાં રાખવા ખૂબ જ જરૂરી છે. આ દિવસો બાળકો માટે તણાવમુક્ત શિક્ષણ અને આનંદદાયક અનુભવો પ્રદાન કરનાર બની રહે તે જ મુખ્ય હેતુ છે.
આ પ્રવૃત્તિઓ વિશે વધુ કોઈ ચોક્કસ માહિતી જોઈતી હોય તો જણાવી શકો છો!

તમામ મટીરીયલ મેળવવા અહીં ક્લિક કરો પરિપત્ર તેમજ અન્ય તમામ એક્ટિવિટી માટે

Want a printable calendar or activity template for your school? Let me know! I can create it for you.